| ||||||||||||||||||||
SADIK SOFİLERGALERYSİTEDE ARASON YORUMLANANLARSİTEMİZE ZİYARETLER!
|
Tasavvufa Bakışta Güncel SorunlarTasavvufu günümüz bakış açısıyla ele alan güzel bir yazı.. Tasavvuf, İslâmî geleneğin en eski, en köklü damarlarından biri.
Hem bir ilim, hem bir müessese. Aynı zamanda çok yanlış anlaşılan, yanlış anlatılan ve kötüye kullanılan bir müessese. Şimdi yeni ve asıl büyük tehlike karşımızda: Bir tüketim unsuru olarak sunuluyor tasavvuf. Lokantada sema gösterilerinden ucuz popüler müziğine, ruhsal rahatlama tekniğinden aşk şiirlerine, bir tasavvuf endüstrisi doğuyor. Gelin hatırlayalım: Tasavvuf, zerre taviz vermeden, bütün hükümleriyle İslâm’ı yaşamanın adıdır. İnsana manevi olgunlaşmanın en seçkin, en etkili yolunu tasavvuf öğretir. Hedefleri ve kendine has yöntemleri bakımından tasavvuf “disiplin”dir. Tasavvuf için birçok tanım zikredilir. Bu yolun ehli kişiler tarafından yapılmış bu tanımların hemen hepsi, tasavvufun bir yaşama, uygulama işi olduğunda birleşir. Bakırı Altın Yapmak Pek çok tasavvuf büyüğünün dediği üzere tasavvufu ister güzel ahlâk, ister nefsi terbiye etmek ve arındırmak olarak tanımlayalım, isterse mahlukata hizmet olarak ele alalım, bu tanımların her birinde dikkat çekici unsur şudur: Tasavvuf sadece zihinsel, kitabî bir ilim değildir. Tasavvuf ancak kendisini hayata geçirerek, ona gündelik hayatımızda, evimizde barkımızda yer açarak, onu bir yaşama rehberi kılarak bizi besleyecek, bizi içindekilerden haberdar edecektir. Tasavvufla “simya ilmi” arasında irtibatlar kurulmuştur. Bilindiği gibi simya artık bilim tarihinin mevzuu haline gelmiş, bugün uygulayıcısı bulunmayan, eski bir bilimdir. Değersiz madenleri altına çevirme formülünü bulmaya çalışır. Bu bilim ile tasavvuf arasındaki benzerlik, tasavvufun da nefsi, benliği, kişiliği dönüştürüp yükselten, ona irtifa kazandıran bir formüle sahip olmasıdır. Tasavvuf bu anlamda ruhsal bir simyadır. Bunun yanında tasavvufla simya arasında bir farklılık da bulunur. Simya hiçbir zaman değersiz madenden altın elde edemedi. Ama tasavvuf, değersiz özellikler taşıyan bir insandan altın ayarında kâmil zatlar ortaya çıkarabilmektedir. İnsanın dönüşümü gibi zorun zoru bir işlemi yapan tasavvuf, ancak ehil ellerle icra edildiğinde sonuç verir. Yoksa, simyada olduğu gibi bir sonuca varmaksızın yıllar boyunca beyhude bir çaba sarf etme riski vardır. Ehil eller, kendileri de birer altına dönüşmüş olan mürşidlerdir. Yolun tehlikelerini ve insan denen mahzenin sırlarını bilen bu rehberler, yolda ilerlemek isteyen adaylar için en uygun, en pratik, en kestirme formüllerin sahipleridir. Uzun İnce Yol Yolun tehlikelerinden boşuna bahsetmedik. Zira tasavvuf, insan denen karmaşık bir alanda iş görmekte. Nasıl ki bir hastalıkla ilgili yanlış teşhis yanlış tedaviyi, yanlış tedavi kronikleşen bir bozukluğu, kronikleşen bozukluk giderek ölümü getiriyorsa, aynı durum manevi hastalıkların tedavisinde de geçerlidir. Âriflerden birinin buyurduğu gibi; “Başlangıcı parlak olanın sonu da parlak olur.” Bu yüzden bu yolda doğru formüle, isabetli teşhise, ehil ellerin müdahalesine ihtiyaç var. Doğru formül ise, Allah dostlarının sürekli vurguladıkları gibi dinin dışa yönelik haram helal hükümleri ile “hakikat” arasındaki dengenin ve irtibatın kurulmasında yatar. Bir Bütünün İki Yüzü Dinin dışa dönük yüzü (şeriat), müminin bu dünyada yaşaması gereken hayatı düzenleyen ilkeler bütününden oluşur. Bu ilkeler sayesinde mümin haramdan kaçınabilir, helaller dairesinin farkına varır. Bu sayede Allah Tealâ’nın razı olduğu ve olmadığı davranışları öğrenebilir. Allah Tealâ rahmet ve merhamet göstererek bu ilkeleri ve sınırları kullarına bildirmiş, müslümanca bir hayatı yaşamayı kolaylaştırmıştır. Yine bu ilkeler sayesinde, Zatını tanımaya giden yolu döşemiştir. Tasavvuf ilmi, dinin bu dış yüzü ile bu yüzün insanın iç dünyasına yönelik tarafı arasındaki irtibatın sağlanması ilmidir. Tasavvuf sayesinde kişi, dinin kurallar manzumesinin iç anlamına, ruhuna dair bir aydınlanma yaşar. Bu yaşantıdan zevk almaya başlar, heyecan duyar. Amacın, bu kuralların dışsal şartlarının yerine getirilivermesi değil, bu kurallarda gizlenmiş olan ruha ve sırra vakıf olmak olduğunu anlar. Gayret ve yeteneğine göre de bu sır kalbine akmaya başlar. Ariflerden kimi, “İki denizi salmış, birbirlerine kavuşurlar. Aralarında bir berzah var, birbirlerine geçip karışmıyorlar.” (Rahman, 19-20) mealindeki ayetlerin işaret anlamları içinde şu nükteyi de dile getirirler: Dinin dışa ve içe yönelik tarafı iki denizdir; birinden diğerine geçişi sağlayansa berzahtır. Bu berzah mürşid-i kâmildir. Yani mürşid, yani kâmil bir tasavvuf yöntemi sayesinde şeriat ile hakikat arasındaki ilişki belirgin ve görünür kılınabilecektir. Emir ve Yasaklar Gözardı Edilince Bu söylenenlerin zorunlu sonucu şudur: Tasavvuftaki manaya ulaşmak ancak dinî hükümler kaydı ve hududu ile mümkündür. Arifler hakikatin ancak dinin hükümler bütünü içinde tadılabileceğini söylemişlerdir. Dinin dış yüzü, evet amaç değildir, ama hakikat amacına götüren tek yol da odur. İslâm’ın emir ve yasaklarını göz ardı eden bir hakikat arayışı, kişinin kendi nefsinde başlayıp kendi nefsinde biten bir yolculuğa çıkması demektir. Allah Tealâ’nın kural koyuculuğu ve Rasulullah s.a.v’in rehberliğini hesapta tutmayan bir sözümona seyr u sülûk girişimi daha baştan kaybolmak anlamına gelir. Deyim yerindeyse, kıble istikametinden yapacağımız en ufak bir sapma, bizim farkında olmadan kıblemizi değiştirmemiz demektir. Bir veliye sorulmuş: “Bazı Hint ve Uzakdoğu dinlerinde de bizdeki tasavvufa benzer nefs riyazeti, manevi arınma çalışmaları var, bunlar da bir netice alabiliyorlar mı?” O da şu çok manidar cevabı vermiş: “Evet, onlar da bir ruhsal yolculuk yapıyorlar ama onları yolda karşılayan yok.” Dinimizin helal ve haramları bizi o pek çetin hakikat yolunda kaybolmaktan kurtarır, yolda karşılanmamızı garanti altına alır. Kantarın Topuzu Kaçmadan Dinin kurallar bütününe titizlikle riayet edilmediği takdirde, tarihte örneklerini gördüğümüz sapmalar ortaya çıkacaktır. “İbahiye” üst başlığı altında toplayabileceğimiz bazı sapkın akımlar ve mezhepler, kantarın topuzunu kaçırmış oldukları için, kendilerinin hakikat bilgisine sahip olduklarını, dinin kurallarına uymaktan muaf olduklarını iddia etmişlerdir. Yine “Bâtıniye” olarak isimlendirilen bazı Şii gruplarda da sevgi ölçüsüzlüğü diyebileceğimiz dengesizlikler görülür. Bunlar elbette o tertemiz tasavvuf yolunun yolcuları arasında sayılmazlar ama bazı tasavvuf yollarının böyle fırka ve mezheplerin görüşleriyle zaman zaman bulandırılmaya çalışıldığı gerçeği de hatırda tutulmalıdır. Tasavvufu “kul olmak” gibi en yüksek unvana erişme yolu olarak görmek gerekir. Nitekim Allah Tealâ, Rasulullah s.a.v’i “kulu” olarak anmakta, bizim de kelime-i şehadette olduğu gibi öyle anmamızı buyurmakta. Tasavvuf, müridin önüne bazı olağanüstü durumlar sergilemek ve kerametler göstermek gibi hedefler değil, aksine Allah Tealâ’nın iradesi ve otoritesi önünde her türden iddiadan ve varlıktan geçmek gibi bir hedef koymakta, buna da “fani olmak” adını vermektedir. Tasavvuf literatüründe, kerametlere olan aşırı düşkünlük müridin çocukluktan çıkamaması olarak da teşhis edilir. Yine, tasavvufun hurafelerle bulandırılmış bir disiplin olduğu yönünde iddialara sebebiyet veren başka bazı yönelimlere de zaman zaman rastlanmaktadır. Bunları tanımak zor da değildir. Çünkü bütün maneviyat yolcuları için geçerli ve bağlayıcı olan Sünnet-i Seniyye ve dinî hükümler manzumesidir. Bu noktada şunu belirtmek lazım: Evet, tasavvuf dinin temel kaynaklarının ruhunu kavrama fırsatı vermekte. Evet, hurafeyle bu yolun bir işi yok. Evet, Rasulullah s.a.v silsilenin başında bulunmakta. Ama hurafelerden kaçınma, bid’atlere sapmama yönünde gösterilecek gayret de ehil bir rehberlik eşliğinde olmalıdır. Aksi takdirde temel kaynaklardan hareketle ve bir içtihat neticesinde konulmuş bazı uygulamaları, kıt ilmimiz ve cılız basiretimiz nedeniyle hurafe ve bid’at sayıvermemiz işten değildir. Bu da yine rehberlik nimetini yerinde kullanamamak demektir. Çağın Tasavvufu Yeniden Keşfi Modernizm, insan idraki üzerinde önemli ve kalıcı bazı değişikliklere yol açtı. Bunların sonucunda çağımız insanı, hayatı “kutsal” ve “dünyevî” olarak iki kutuplu görmeye başladı. Bu ayrım, giderek kutsal olanın dünyadan kovulması, ya da en azından hesap dışı tutulması sonucunu doğurdu. Bu yaklaşımla modern insan, gündelik hayatını kendi istekleri doğrultusunda yeniden düzenledi. Bu düzen içinde dine de ya sınırlı bir yer açtı ya da onu tamamen devre dışı bıraktı. Özgürlüğe, bireyselliğe, akla duyulan sonsuz güvene dayanan bu değişiklikler, modern dünyada çok geçmeden manevi bir krize yol açtı. Bu kriz, modern bireyin yaşadığı boşluk, amaçsızlık, hiçlik duygularının bir sonucuydu. Özellikle modernleşmesini tamamlayan Batı toplumlarında, bu boşluk duygusunu Hıristiyanlığın kapatamadığı görülünce, Uzak Doğu dinlerine bir yöneliş oldu. Bu yönelme, ya bu dinleri olduğu gibi benimseme ya da onlardan yararlanarak türedi dinler kurma biçiminde oldu. Bu yeni yönelimin de tetiklediği bir durum olarak, tasavvuf da Batı’da daha çok gündeme çıktı. İslâmsız Tasavvuf Modası Bu durum, tasavvufun bugünkü insanla buluşması gibi hayırlı sonuçlar doğurdu elbette. Ama bazı istismarcılar eliyle, tasavvufun bazı özelliklerinin yeni bazı yaklaşımlara alet edilmesi, tasavvufun modern bid’at ve hurafelerle sentezlenmesi sonuçlarını da doğurdu. Yaklaşık yüz elli yıldır devam eden bu sürecin sonucunda, neredeyse genel geçer kabul olarak tasavvuf İslâm’ın emir ve yasaklarından arındırılmış bir mistisizm olarak anlaşılmaya başlandı. İslâm dairesine değil de, her türden mistik sistemin ait olduğu bir başka Doğulu daireye ait olduğu fikri benimsenir oldu. Böylece ortaya sufi olduğunu söyleyen ama müslüman olmak da istemeyen tipler çıktı. Bunların son zamanlarda birçok Batılı ülkede yaygınlaştığını söylemeliyiz. Batı’da gördüğümüz bu sözümona sufiyane merak, aslında gündelik hayatla ilgili sorumluluk yüklemeyen, dünyadan kaçışa kapı aralayan, konformist bir anlayıştır. Bir bütün olarak İslâm’ın en üst düzeyde temsili olan tasavvufun sâlikten beklediği ciddiyet ve çabayı üstlenmek yerine, tasavvufu bir zihin cimnastiği, bir stres yönetimi olarak gören bu anlayış elbette Hakk’a doğru bir yolculuk vaat etmemekte. Hz. Mevlâna İstismarı ve Dahası Özellikle son yıllarda Hz. Mevlâna üzerinden yürütülen bu proje, Hz. Mevlâna’yı yanlış tanımaya da sebebiyet veriyor. Bir İslâm büyüğü olan Hz. Mevlâna, bir yandan bu yanlış anlamaların mevzuu olarak İslâm dışına çıkarılıyor, bir yandan da modern tüketim ekonomisinin rant kaynaklarından biri yapılıyor. Bunlar da Hazret-i Pir ile bugünkü birey arasında zaten cılız olan köprülerin iyiden iyiye atılmasına yol açıyor. Bunların yanında, Hz. Mevlâ-na’yı bir sufi ve arif olarak görmek yerine bir filozof saymak, Yunus Emre, Niyazi Mısrî gibi zatları halk ozanı olarak tanıtmak onarılmaz hatalar içeren aymazlıklardır. Bu büyükleri edebiyat tarihinin değil, maneviyat ve tasavvuf tarihinin yıldızları olarak anmalıyız. Aynı şekilde; Sema ayini, zikir meclisi gibi tekke bünyesinde ve tarikatın otoritesi altında icra edilen uygulamaları lokantalara kadar düşürmek, Tasavvuf büyüklerinin manzum eserlerini yakışıksız ekranlarda yakışıksız seslerle, sıradan birer şiir gibi seslendirivermek, Tasavvuf musikisinin dergâh-larda ve zikir meclisleri kapsamında icra edilen ve kalbi muhatap alan örneklerini otel restoranlarında açık büfeye katık etmek, Tasavvufun kimi kavram ve söylemlerini kişisel gelişim öğretilerine müşteri çekmek için çeşni olarak kullanmak, Kişi ve grup menfaatlerini tasavvuf örtüsüyle kamufle ederek faaliyet icra etmek, Her türden kabalık ve kalitesizlik için tasavvufu meşrulaştırma aracı olarak kullanmak, Ve daha pek çok yanlış anlayış ve tutum, tasavvufun vakarını zedeleyen, onu modern tüketim ekonomisine yem eden durumlardır. Tasavvuf, adeta can çeken dünyanın, türlü çeşit krizlerle boğuşan insanlığın saf, temiz hayat iksiridir. Onu bozmaktan, kirletmekten kaçınmak lazım. Ahmet BİRLER / Semerkand Bu yazı 12459 defa okunmuştur.
|
BAZI YAZILAR...MENZYL SYLSYLE-Y ALYYYE
Silsile-i aliyye ne demektir? Hz. Muhammed Mustafa (sav) 1 Hz. Ebubekr Sıddık (ra) 2 Selman-ı Farisi (ks) Hz. 3 Kasım bin Muhammed (ks) Hz. 4 İmam Cafer-i Sadık (ks) Hz. 5 Bayezid-i Bistami (ks) Hz. 6 Ebu Hasen Harakani (ks) Hz. 7 Ebu Ali Farmedi (ks) Hz. 8 Hace Yusuf Hemedani (ks) Hz. 9 Hace Abdülhalık Gücdevani (ks) Hz. 10 Hace Arif-i Rivegeri (ks) 11 Hace Mahmud İnciri Fağnevi (ks) Hz. 12 Hace Ali Ramiteni Hz. (ks) 13 Muhammed Baba Semmasi (ks) Hz. 14 Seyyid Emir Külal (ks) Hz. 15 Şah-ı Nakşibend (ks) Hz. 16 Alaeddin Attar (ks) Hz. 17 Yakub-i Çerhi (ks) Hz. 18 Hace Ubeydullah Ahrar (ks) Hz. 19 Mevlana Muhammed Zahid (ks) Hz. 20 Mevlana Derviş Muhammed (ks) Hz. 21 Hace Muhammed Emkeneki (ks) Hz. 22 Muhammed Baki Billah (ks) Hz. 23 İmam-ı Rabbani (ks) Hz. 24 Muhammed Masum (ks) Hz. 25 Mevlana M. Seyfeddin Faruki (ks) Hz. 26 Seyyid Nur Muhammed Bedauni (ks) Hz. 27 Mazharı Can-ı Canan (ks) Hz. 28 Şeyh Abdullah-ı Dehlevi (ks) Hz. 29 Şeyh Mevlana Halid Bağdadi (ks) Hz. 30 Seyyid Abdullah (ks) Hz. 31 Seyyid Taha (ks) Hz. 32 Seyyid Sıbgatullah Arvasi (ks) Hz. 33 Şeyh Abdurrahman-ı Tahi (ks) Hz. 34 Şeyh Fethullah Verkanisi (ks) Hz. 35 Şeyh Muhammed Ziyaeddin Nurşini (ks) Hz. 36 Şeyh Ahmed El Haznevi (ks) Hz. 37 Gavs-ı Azam Seyyid Abdulhakim ElHuseyni (ks) Hz. 38 Seyyid Muhammed Raşid Erol (ks) Hz. 39 Gavs-ı Sani Seyyid Abdulbaki (ks) Hz. Hakkında 40 Sultan Şeyh Seyyid M. Saki Elhüseyni (ks) Hz. TASAVVUF KÖŞESİ
|
||||||||||||||||||
(c) Web sitemizin Vakıf, dernek vb. kuruluşlar ile resmi bir bağı kesinlikle yoktur, tamamen kişisel çabalarla kurulmuş bir web sitesidir. Ancak istifade edilmesi için yazı ve linklerini kaynak belirterek yayınlayıp, destek verdiğimizde olabilir. Ayrıca diğer kaynaklardan, ehli sünnet çizgisinde gördüğümüz çalışmaları kaynak göstererek sitemizde yayınlamaktayız. Niyetimiz, sayısız faydasını gördüğümüz, Kuran ve Sünnet esaslı bu yüce Nakşibendi yolunu insanların tanıması ve istifade etmesine vesile olabilmektir. Sitemizden emeğe saygı çerçevesinde kaynak göstererek her türlü alıntı yapılabilinir. www.NaksibendiTarikati.com
Alt Yapy: MyDesign - Dizayn ve Hosting: Ri-Mer Bili?im |